Olga Czyż
Dzieci w wieku przedszkolnym znajdują się w fazie intensywnego wzrostu, wzmacniania i doskonalenia.
Rola aktywności fizycznej w tym okresie rozwoju jest niezwykle ważna.
„Głód ruchu”, który naturalnie występuje u dzieci jest podświadomym wyrazem chęci zaspakajania tej potrzeby – czynnika stymulującego rozwój. Ograniczanie aktywności fizycznej może powodować opóźnianie rozwoju dziecka.
Naukowcy z Harwardu ustalili, że aktywność fizyczna może wpływać na rozwój mózgu. Przypuszcza się, że aktywność fizyczna może oferować bogate doświadczenia, stymulujące rozwój neuronów w ciele migdałowatym i hipokampie. Podczas gier i zabaw ruchowych dzieci muszą nieustannie podejmować decyzje, skupić się na kontroli ruchu itd. Udział w różnych rozgrywkach sportowych i zabawie na świeżym powietrzu może angażować dzieci w doświadczenia edukacyjne, obejmujące powiązane ze sobą funkcje obu wspomnianych struktur mózgu. A to może też powodować lepszy ich rozwój.
Aktywność fizyczna wpływa także na wyniki w nauce. Badanie przeprowadzone przez amerykańskich naukowców wskazują, że aktywni uczniowie znacznie lepiej radzą sobie w szkole. Wyniki pokazały, że dzieci które więcej się ruszają mają zwiększone obszary mózgu odpowiedzialne za mechanizmy odpowiadające za skupienie, zachowanie, podejmowanie decyzji oraz zapamiętywanie. Aktywne dzieci lepiej radzą sobie z testami i mają lepsze oceny.
Prawidłowo rozwinięta motoryka stoi u podstaw umiejętności czytania, pisania, orientacji i koordynacji.
Glenn Doman (twórca metody globalnego czytania) zauważa, że codzienna aktywność fizyczna wpływa pozytywnie na rozwój mózgu oraz na jego organizację neurologiczną. Dodaje przy tym, że rozwój ruchowy jest ściśle powiązany z inteligencją i nie chodzi tu tylko o inteligencję ruchową. Według niego wszystkie dzieci mogą mają predyspozycje, aby być w świetnej kondycji fizycznej o ile zapewnimy im odpowiednie warunki rozwoju. Zatem nie powinniśmy zostawiać tego przypadkowi, ale zapewnijmy im środowisko, dzięki któremu będą mogły osiągnąć swój maksymalny potencjał.
Pełzanie i raczkowanie, ale też inne aktywności takie jak chociażby bieganie przyczyniają się do wykształcenia właściwej zbieżności oczu, co jest niezbędne w nauce czytania i pisania. Wszelkie ćwiczenia fizyczne, w które dziecko aktywnie się angażuje wpływają na jego wydolność oddechową, a tym samym pozytywnie na rozwój mowy. Nie bez znaczenia jest tutaj integracja sensoryczna i rozwój orientacji przestrzennej
Regularny ruch ma bezpośredni wpływ na rozwój fizyczny, emocjonalny i poznawczy dzieci. Fizycznie, pomaga budować i wzmacniać mięśnie, poprawia koordynację i równowagę, wzmacnia układ krążenia. Emocjonalnie, zajęcia sportowe przyczyniają się do lepszego samopoczucia, redukując stres i lęki.
Korzyści dla zdrowia psychicznego wynikające z wysiłku fizycznego są niezaprzeczalne. Regularna aktywność fizyczna zapewnia korzystny wpływ na stan psychiczny poprzez wyzwalanie endorfin, nazywanych hormonami szczęścia. Poprawia to nastrój, redukuje stres i poprawia samopoczucie, co jest szczególnie ważne w życiu każdego dziecka.
Aktywność ruchowa sprawia, że dzieci mogą:
- rozładować nadmierną energię,
- dotlenić się – mózg stanowi tylko 2% wagi ciała człowieka, ale potrzebuje około 25% tlenu. Świeże powietrze znacznie poprawia koncentrację uwagi,
- trenować zmysł równowagi dzięki huśtaniu się, balansowaniu na murkach, chodzeniu po leżącej na ziemi linie, jeździe na rolkach, deskorolce, rowerze itp.,
- zlikwidować kłopoty ze snem – jest to dobry lek na bezsenność oraz niepokoje nocne, ponieważ poprawa snu to efekt psychicznego oraz fizjologicznego odprężenia po wysiłku.
- polepszyć nastrój – ćwiczenia fizyczne poprawiają stan układu nerwowego oraz wpływają na układ hormonalny. Dzięki temu ruch polepsza nastrój i przepędza ponure myśli, pomaga uspokoić emocje, rozładowuje napięcie i stres, ułatwia relaks. Podczas wysiłku fizycznego w mózgu powstają endorfiny zwane hormonami szczęścia.
Wg najnowszych badań, dla prawidłowego rozwoju dzieci powinny ruszać się minimum 60 minut dziennie. Chodzi o właściwy przyrost masy mięśniowej, rozwój sprawności umysłowej, ale i osobowości. Dzięki zajęciom na świeżym powietrzu, grom i zabawom, dzieci poznają nowe przestrzenie, emocje a przy okazji też i swoje granice. Odnosi się to nie tylko do świata fizycznego, ale także przystosowania społecznego. Ruch sprzyja rozwojowi umysłowemu oraz kształtowaniu woli i charakteru.
Gry zespołowe i zabawy ruchowe wspierają budowę relacji międzyludzkich.
Aktywność fizyczna kształtuje też u dzieci umiejętność dostosowania się do różnorodnych zmian. Proces ten można nazwać hartowaniem, czyli uodparnianiem się na bodźce fizyczne i psychiczne. Dzieje się to za sprawą odpowiedniego stopniowania wysiłku, systematyczności oraz wysokiej różnorodności bodźców płynących z uprawiania sportu.
Ćwiczenia poza zdrowotnym aspektem uczą także walki z przeciwnościami, a także samodzielnego podejmowania ryzyka.
Warto więc wykorzystać czas nadchodzących wakacji aby zadbać o właściwą ilość ruchu dla dzieci i kontynuować zdrowe nawyki w nadchodzącym roku szkolnym.
Źrodła:
., ”Ruch bramą do nauki”, Bliżej Przedszkola, 2009, nr 5.
Fall – Ławryniuk M., “Ciało i umysł lubią ruch”, Bliżej Przedszkola, 2009, nr 6.
https://bieganie.pl/zdrowie/aktywnosc-fizyczna-poprawia-rozwoj-mozgu-u-dzieci/
https://goodwoodpoland.pl/ruch-a-inteligencja/
https://bajum.pl/blog/dlaczego-aktywnosc-fizyczna-jest-wazna-dla-dzieci
https://aktywnedziecko.czasdzieci.pl/dlaczego-warto-zeby-twoje-dziecko-bylo-aktywne/
https://ops.gminaoswiecim.pl/pl/3045/23034/znaczenie-aktywnosci-ruchowej-w-rozwoju-dziecka-w-wieku-przedszkolnym-.html