CZYM ZAJMUJE SIĘ PORADNIA PSYCHOLOGICZNO – PEDAGOGICZNA?

Zdarza się, że coś nas niepokoi albo budzi nasze wątpliwości w zachowaniu dziecka – w kontekście jego rozwoju, umiejętności uczenia się, zachowania czy sfery emocji. Warto w takiej sytuacji skorzystać ze wsparcia.

Poradnia psychologiczno – pedagogiczna to miejsce, w którym nie tylko otrzymamy pomoc w przypadku trudności, ale także zyskamy wiedzę na temat rozwoju dziecka, zadbamy o profilaktykę i dowiemy się, na co zwrócić uwagę.

Dziecko jest zgłaszane do poradni psychologiczno – pedagogicznej zawsze przez rodzica, nawet jeśli wykonanie badań sugeruje szkoła lub przedszkole. Ostateczną decyzję o wizycie w poradni podejmuje rodzic. Rodzic może zgłosić dziecko do poradni nie tylko w przypadku pojawienia się większych  lub mniejszych trudności w funkcjonowaniu, ale również wtedy, gdy chce zasięgnąć opinii profilaktycznie. Specjaliści posiadający fachową wiedzę i doświadczenie mogą zasugerować rozwiązania stymulujące rozwój. Pokażą również, na co zwracać uwagę i wyjaśnią, które zachowania dziecka powinny wzbudzić niepokój.

Praca poradni opiera się nie tylko na diagnozie i terapii zaburzeń rozwojowych (takich jak dysleksja, dysgrafia, dysortografia, dyskalkulia), zaburzeń mowy (wsparcie logopedyczne), diagnozie specyficznych potrzeb edukacyjnych i poziomu rozwoju dziecka ale także na wspieraniu funkcji rodziny w szczególności wychowawczej i edukacyjnej.

Rodzic, który obserwuje dziecko w codziennych sytuacjach, może zauważyć, że niektóre wyzwania przerastają możliwości dziecka. To, co szczególnie powinno zwrócić uwagę rodzica i sugerować potrzebę konsultacji w poradni psychologiczno – pedagogicznej dotyczy między innymi problemów:

• Z umiejętnością uczenia się czy przyswajania wiedzy;
• Emocjonalnych (nadmiernej lękliwości, płaczliwości czy agresji);
• Społecznych (nawiązywania i utrzymywania relacji z rówieśnikami, samotne zabawy);
• Adaptacyjnych;
• Komunikacyjnych.

Momentem, w którym znaczna grupa rodziców decyduje się na konsultacje w poradni, jest również etap poprzedzający rozpoczęcie edukacji wczesnoszkolnej. W oddziale przedszkolnym, na poziomie „zerówki”, pojawia się często pytanie i wątpliwość „Czy moje dziecko jest gotowe do podjęcia nauki w klasie pierwszej?”. Zdarza się, że dziecko potrzebuje jeszcze roku, aby ugruntować wiedzę niezbędną do rozpoczęcia edukacji lub jest w pełni gotowe pod względem edukacyjnym, a niedojrzałe emocjonalnie, specjaliści dokonują wtedy diagnozy i na podstawie uzyskanych wyników mogą sugerować odroczenie od spełniania obowiązku szkolnego. Jednakże ostateczna decyzja o ewentualnym wydłużeniu edukacji przedszkolnej i tak należy do rodziców.

Warto również wspomnieć o jeszcze jednej sytuacji wskazującej na potrzebę zgłoszenia się do poradni. Dotyczy to dzieci o ponadprzeciętnych zdolnościach edukacyjnych. Taki uczeń, uzdolniony najczęściej w danej dziedzinie np. matematyce, może mieć zaleconą realizację indywidualnego programu lub toku nauki. Możemy mieć wtedy pewność, że działania edukacyjne są maksymalnie dopasowane do potrzeb dziecka.

Opinia jest dokumentem najczęściej kończącym proces diagnostyczny  w poradni psychologiczno – pedagogicznej, choć nie musi. Warto podkreślić, że opinia zawiera nie tylko podsumowanie działań diagnostycznych ale również zalecenia do pracy z dzieckiem, zarówno dla nauczycieli, jak i rodziców. Specjaliści nie tylko więc badają poziom funkcjonowania, ale również wskazują na metody pracy najlepiej dopasowane do jego potrzeb i możliwości.

Warto więc korzystać ze wsparcia Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej.

ZASADY ORGANIZACJI
POMOCY PSYCHOLOGICZNO -PEDAGOGICZNEJ
W PRZEDSZKOLU

W naszym przedszkolu zgodnie z ROZPORZĄDZENIEM MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach organizowane są dodatkowe zajęcia dla dzieci:

1. W przypadku stwierdzenia, że dziecko ze względu na potrzeby rozwojowe lub edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne wymaga objęcia pomocą psychologiczno – pedagogiczną, odpowiednio nauczyciel, wychowawcy grup wychowawczych lub specjalista niezwłocznie udzielają uczniowi tej pomocy w trakcie bieżącej pracy i informują o tym dyrektora przedszkola.
2. Dyrektor przedszkola organizuje pomoc psychologiczno-pedagogiczną.
3. Korzystanie z pomocy psychologiczno-pedagogicznej w przedszkolu jest dobrowolne i nieodpłatne.
4. Formy udzielanej pomocy psychologiczno-pedagogicznej w przedszkolu:
   • w trakcie bieżącej pracy z dzieckiem;
   • poprzez zintegrowane (wspólne) działania nauczycieli i specjalistów;
   • zajęcia rozwijające uzdolnienia (dla dzieci szczególnie uzdolnionych);
   • zajęcia specjalistyczne: korekcyjno-kompensacyjne (dla dzieci z zaburzeniami
   i odchyleniami rozwojowymi, także ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się), logopedyczne (dla dzieci z deficytami kompetencji i zaburzeniami sprawności językowych), rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne (dla dzieci przejawiających trudności w funkcjonowaniu społecznym) i inne zajęcia o charakterze terapeutycznym (dla dzieci z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi mającymi problemy w funkcjonowaniu w przedszkolu oraz z aktywnym i pełnym uczestnictwem w życiu przedszkola);
   • zindywidualizowanej ścieżki realizacji obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dla dzieci, które mogą uczęszczać do przedszkola, ale ze względu na stan zdrowia nie mogą realizować wszystkich zajęć wychowania przedszkolnego i wymagają dostosowania organizacji i procesu nauczania do ich specjalnych potrzeb edukacyjnych (objęcie dziecka zindywidualizowana ścieżką wymaga opinii publicznej poradni);
   • porad i konsultacji, warsztatów i szkoleń – dla rodziców i nauczycieli.
5. Godzina zajęć specjalistycznych trwa 45 minut. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się prowadzenie zajęć specjalistycznych w czasie krótszym niż 45 minut, z zachowaniem ustalonego dla dziecka łącznego tygodniowego czasu tych zajęć jeżeli jest to uzasadnione potrzebami dziecka.
6. Godzina zajęć rewalidacyjnych dla uczniów niepełnosprawnych trwa 60 minut. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się prowadzenie zajęć rewalidacyjnych w czasie krótszym niż 60 minut, z zachowaniem ustalonego dla dziecka łącznego tygodniowego czasu tych zajęć jeżeli jest to uzasadnione potrzebami dziecka.

Celem wszystkich działań jest wspieranie funkcjonowania dziecka w grupie rówieśników

7. Zindywidualizowaną ścieżkę realizacji obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego – obejmuje ona zajęcia wychowania przedszkolnego (w przypadku przedszkola) realizowane przez ucznia wspólnie z oddziałem oraz indywidualnie z uczniem.
   Dla kogo organizowane: dla dzieci, które mogą uczęszczać do przedszkola, ale ze względu na trudności w funkcjonowaniu wynikające w szczególności ze stanu zdrowia, nie mogą realizować wszystkich zajęć wspólnie z oddziałem przedszkolnym i wymagają dostosowania organizacji i procesu nauczania do ich specjalnych potrzeb edukacyjnych. Objęcie ucznia wsparciem w formie zindywidualizowanej ścieżki będzie wymagało opinii publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, z której będzie wynikała potrzeba objęcia ucznia pomocą w tej formie. Dyrektor za zgodą rodziców dziecka występuje do publicznej poradni z wnioskiem o opinię w sprawie zindywidualizowanej ścieżki edukacyjnej dla dziecka.
8. Indywidualne nauczanie jest formą kształcenia przeznaczoną tylko dla dzieci chorych, którym stan zdrowia czasowo uniemożliwia chodzenie do przedszkola np. 6 latek po wypadku, z urazami, z ciężkimi chorobami np. nowotworowymi. takie dziecko nie może uczęszczać do przedszkola i dlatego realizuje obowiązek przedszkolny w domu
9. O ustalonych dla dziecka formach, okresie udzielania pomocy psychologiczno – pedagogicznej oraz wymiarze godzin, w którym poszczególne formy pomocy będą realizowane, Dyrektor przedszkola informuje pisemnie. Ponadto, w przypadku gdy udzielana uczniowi pomoc psychologiczno-pedagogiczna nie przynosi efektów i nie następuje poprawa funkcjonowania ucznia, dyrektor przedszkola, szkoły i placówki, za zgodą rodziców ucznia, powinien wystąpić do poradni psychologiczno-pedagogicznej z wnioskiem o przeprowadzenie pogłębionej diagnozy specjalistycznej problemu ucznia w celu wskazania sposobu rozwiązania tego problemu.
10. Uczeń z niepełnosprawnością to uczeń z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego, który z uwagi na zaburzenia i odchylenia rozwojowe o zróżnicowanej etiologii, wymaga zastosowania specjalnej organizacji procesu edukacyjnego w zakresie: organizacji warunków technicznych, metod i środków stosowanych w procesie dydaktycznym, kształtowania relacji społecznych, współpracy ze środowiskiem rodzinnym.

Dzieci posiadające orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego to:
• dzieci niesłyszące i słabosłyszące;
• niewidome i słabowidzące;
• z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją;
• z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, umiarkowanym i znacznym;
• z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera
• z niepełnosprawnościami sprzężonymi.

Uczniowi objętemu kształceniem specjalnym dostosowuje się program nauczania do jego indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych. Powołany zespół ds. niepełnosprawności i pomocy psychologiczno – pedagogicznej, opracowuje dla dziecka indywidualny program edukacyjno – terapeutyczny (IPET), uwzględniający przede wszystkim zalecenia zawarte w orzeczeniu, ale również na podstawie wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia, który opracowuje zespół.

Rodzice włączeni są w pracę tego zespołu:
• Mogą być inicjatorami organizowania w przedszkolu pomocy psychologiczno-pedagogicznej swojemu dziecku.
• Mogą występować z wnioskiem o zorganizowanie zindywidualizowanej ścieżki realizacji obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego.
• Mogą zapoznać się z proponowanymi przez przedszkole formami udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla dziecka i rodzica – na początku roku szkolnego.
• Mają możliwość zapoznania się z indywidualnym lub grupowym planem pracy z dzieckiem.
• Mogą korzystać z porad i konsultacji psychologa, logopedy, terapeuty pedagogicznego, wychowawcy i dyrektora.

ETAPY UDZIELANIA POMOCY PSYCHOLOGICZNO – PEDAGOGICZNEJ

1. Nauczyciel lub specjalista na podstawie obserwacji dziecka w grupie lub badań przesiewowych, stwierdza, że uczeń wymaga pomocy psychologiczno – pedagogicznej (ze względu na potrzeby rozwojowe lub edukacyjne):
   a) udziela ww. pomocy w trakcie bieżącej pracy z uczniem,
   b) informuje o konieczności objęcia ucznia pomocą psychologiczno – pedagogiczną wychowawcę,
2. Wychowawca ucznia:
   a) informuje innych nauczycieli i specjalistów o potrzebie objęcia ucznia pomocą psychologiczno- pedagogiczną w trakcie bieżącej pracy z uczniem,
   b) w razie potrzeby koordynuje udzielanie pomocy psychologiczno- pedagogicznej w ramach zintegrowanych działań nauczycieli i specjalistów oraz w trakcie bieżącej pracy,
   c) w przypadku, gdy wychowawca stwierdza, iż konieczne jest objęcie ucznia inną formą lub formami pomocy PPP określonymi w rozporządzeniu, informuje o tym dyrektora przedszkola.
3. Dyrektor przedszkola po przyjęciu powyższej informacji:
   a) ustala formy udzielania pomocy psychologiczno- pedagogicznej, okres ich udzielania, wymiar godzin, w których będą realizowane,
   b) przekazuje pisemnie i niezwłocznie informacje rodzicom o formach udzielanej pomocy, okresie ich udzielania oraz wymiarze godzin ich realizacji.

Co powinno zaniepokoić rodzica!

Na całokształt rozwoju dziecka i jego powodzenia szkolne w dużej mierze wpływa mowa. Jest ona ważnym elementem w nawiązywaniu  kontaktów społecznych, daje możliwość prawidłowych relacji, stanowi narzędzie w zdobywaniu informacji, pozwala na wyrażanie własnych sądów, uczuć i upodobań. Zaburzenia i wady wymowy w znacznym stopniu utrudniają osiąganie tych zdolności i sukcesów w szkole. Niezaspokojenie potrzeby prawidłowego mówienia we właściwym czasie wywołuje wiele komplikacji społecznych

Co potrafi dziecko na poszczególnym etapie rozwoju??

Dziecko 2-3 letnie

• Wymawia wszystkie samogłoski
• Wymawia większość spółgłosek (p, b, m, t, w, f, ś, ź, ć, dź, ń, j, k, g, ki, gi, h, t, d, n, l
• Głoski trudniejsze zastępuje łatwiejszymi;
• Mogą pojawić się głoski syczące: s, z, c, dz;
• Mogą pojawić się też głoski szumiące: sz, ż, cz, dż, ale często zastępowane są syczącymi i ciszącymi;
• Głoska r bywa zastępowana przez l;
• Słownik dziecka wzbogaca się do około tysiąca słów, buduje proste zdania;
• Przyswaja sobie pierwsze reguły gramatyczne.

Dziecko 4-5 letnie

• W mowie mogą występować uproszczenia, przestawianie wyrazów, sylab oraz neologizmy;
• Utrwalają się głoski syczące i szumiące, ale bywają jeszcze zastępowane syczącymi, rzadziej ciszącymi;
• Pojawia się głoska r;
• Powstają wypowiedzi wieloczłonowe – o dużym ładunku informacyjnym;
• Zadaje bardzo dużo pytań;

Dziecko 6 – letnie

• Powinno wymawiać prawidłowo wszystkie głoski języka polskiego;
• Poprawnie buduje zdania pod względem logiki, gramatyki i składni;
• Stosuje właściwy akcent, rytm, i melodię.

Co powinno zaniepokoić rodzica?

Dzieci 2 – 3 letnie

1. Negatywna ocena rozumienia poleceń słownych – nie rozumie i nie wykonuje poleceń.

2. Negatywna ocena umiejętności wypowiadania się

• Nie podejmuje prób wypowiadania się,
• Zamiast wyrazów wypowiada pojedyncze głoski,
• Wypowiada pojedyncze wyrazy bez prób  łączenia ich w wyrażenia lub proste zdania.

3. Negatywna ocena wypowiadania dźwięków mowy i wyrazów:

• Wymawia dźwięki w taki sposób, że jego wypowiedź jest całkowicie niezrozumiała dla otoczenia; wymawia dźwięki w postaci zdeformowanej, np. międzyzębowo,
• Wymawia tylko pojedyncze dźwięki zamiast wyrazów,
• Ma głos chrapliwy, matowy, nosowy albo zbyt wysoki.

4. Negatywna ocena budowy i sprawności aparatu artykulacyjnego:

• Nie potrafi wykonać kilku podstawowych układów narządów artykulacyjnych, np. cmokanie, nadymanie policzków, wysuwanie i chowanie języka, zabawa „w konika”, oblizywanie językiem warg, unoszenie czubka języka do górnych dziąseł,
• Obserwuje się nieprawidłowości w budowie aparatu artykulacyjnego, np. skrócone wędzidełko języka,
• Obserwuje się jakąkolwiek nieprawidłowość w funkcjonowaniu aparatu artykulacyjnego, np. przetrwały niemowlęcy typ połykania, nawykowe oddychanie torem ustnym, słabą pionizacją języka, ogryzanie paznokci, nagryzanie warg, ssanie kciuka i inne.

Dzieci 4 – 5 letnie

1. Negatywna ocena rozumienia poleceń słownych: – nie wykonuje poleceń lub ich realizacja wskazuje na niepełne rozumienie.

2. Negatywna ocena umiejętności wypowiadania się:

• Czterolatek wypowiada tylko pojedyncze wyrazy i uzupełnia wypowiedź gestem lub z trudem wypowiada proste zdania,
• Połączenia wyrazów są niepoprawne pod względem gramatycznym.

3. Negatywna ocena wypowiadania dźwięków mowy i wyrazów:

• Wymawia dźwięki  i wyrazy w taki sposób, że jego wypowiedź jest często niezrozumiała dla otoczenia;
• Różne dźwięki mowy wymawia nieprawidłowo, np. zamiast /f/, /w/ wymawia dźwięki /p/, /b/ zamiast /k/, /g/ wymawia /t/, /d/ zamiast /s, z, c, dz/ – / ś, ź, ć, dź/ zamiast /r/ – /j/ lub wypowiada dźwięki mowy w sposób zdeformowany, np. /r/ wymawia jako /r/ francuskie – języczkowe lub międzyzębowe,
• Ubezdźwięcznia głoski dźwięczne,
• Międzyzębowo wymawia głoski syczace lub ciszące oraz szumiące,
• Ma głos chrapliwy, matowy, nosowy albo zbyt wysoki.

4. Negatywna ocena budowy i sprawności aparatu artykulacyjnego:

• Obserwuje się jakąkolwiek nieprawidłowość w funkcjonowaniu aparatu artykulacyjnego, np. przetrwały niemowlęcy typ połykania, nawykowe oddychanie torem ustnym, słabą pionizacją języka, ogryzanie paznokci, nagryzanie warg, ssanie kciuka i inne.

Dzieci 6 – letnie

1. Negatywna ocena rozumienia poleceń słownych:

• Nie tylko wtedy, gdy sześciolatek nie wykonuje poleceń, ale również wtedy, gdy dziecko nie rozumie pewnych elementów treści poleceń, np. nazw kolorów lub wyrażeń przyimkowych,

2. Negatywna ocena umiejętności wypowiadania się:

• Wypowiada tylko proste zdania,
• Wykazuje ubogi zasób słownictwa,
• Formy gramatyczne jego wypowiedzi są często niepoprawne,

3. Negatywna ocena wypowiadania dźwięków mowy, wyrazów i zdań:

• Wymawia dźwięki i wyrazy w taki sposób, że wypowiedź jest często niezrozumiała dla otoczenia,
• Różne dźwięki mowy wymawia nieprawidłowo, np. zastępuje głoski trudniejsze łatwiejszymi wymawianiowo,
• Ubezdźwięcznia głoski dźwięczne
• Wymawia poszczególne dźwięki w sposób zdeformowany, np. międzyzębowo, bocznie,
• Ma głos chrapliwy, matowy, nosowy albo zbyt wysoki,
• Przestawia lub skraca wyrazy,
• Manifestuje objawy niepłynności mówienia.

4. Negatywna ocena budowy i sprawności aparatu artykulacyjnego:

• Obserwuje się jakąkolwiek nieprawidłowość w funkcjonowaniu aparatu artykulacyjnego, np. przetrwały niemowlęcy typ połykania, nawykowe oddychanie torem ustnym, słabą pionizacją języka, nagryzanie warg, ssanie kciuka i inne.

Pamiętajmy jednak o różnicach indywidualnych dziecka

oraz o indywidualnym tempie rozwoju mowy!

Jak wspierać ROZWÓJ MOWY dziecka?

1. Mów, mów i jeszcze raz mów do dziecka;
2. Nie udziwniaj wyrazów, mów prawidłowym słownictwem. Nawet jeśli dziecko mówi „lowel”, ty mów „tak to jest rower, świetnie”;
3. Rozmawiaj z dzieckiem, podczas czynności domowych, spacerów, zabawy, odpoczynku, opowiadaj dziecku co robisz, relacjonuj czynności dnia codziennego;
4. Zadbaj aby dziecko jak najczęściej widziało Twoją twarz, gdy mówisz;
5. Ucz słuchania…;
6. Gimnastykuj buzię dziecka…;
7. Baw się z dzieckiem: śpiewaj, tańcz, rymuj…;
8. Ucz prostych wierszyków i piosenek – gdakajcie, miauczcie, kwaczcie, kląskajcie, parskajcie…;
9. Rysuj i maluj z dzieckiem…;
10. Dmuchajcie, chuchajcie…;
11. Wyliczajcie, układajcie własne wyliczanki…;
12. Nazywajcie kolory – „żółty jak słońce”, czerwony jak straż pożarna, niebieskie jak niebo itp…;
13. Wymyślajcie proste zagadki: „ma cztery łapy i szczeka…”;
14. Ruszaj się z dzieckiem: skaczcie, biegajcie, turlajcie się…;
15. Wyłącz telewizor i radio (dziecko do 2 roku życia nie powinno mieć kontaktu z włączonym telewizorem);
16. Świadomie, celowo, w wyznaczonym czasie włączaj dziecku muzykę, np.: klasyczną, relaksacyjną, a także płyty z krótkimi piosenkami i wierszykami;
17. Zachęcaj dziecko do wypowiadania się, nawet jeśli coś wskazuje to poproś, by powiedziało co chce (nawet jedna sylaba wystarczy);
18. Ucz dziecko różnych odgłosów np. zwierząt, pojazdów…;
19. Bawcie się przed lustrem w śmieszne miny, odgłosy, naśladowanie sylab, wyrazów, bawcie się mówieniem;
20. Już dwuletnie dziecko oswajamy z orientacją w przestrzeni poprzez systematyczne powtarzanie:
21. „na górze” – równocześnie głaszcząc czubek głowy,
22. „na dole” – łechtając podeszwy stóp,
23. „z przodu” – dotykając nosa dziecka,
24. „z tyłu” głaszcząc jego plecy lub tył głowy.
25. Czytaj, czytaj i jeszcze raz czytaj Twojemu dziecku…

ZABAWY STYMULUJĄCE ROZWÓJ DZIECKA

Zestaw ćwiczeń dla rodziców

Ćwiczenia oddechowe

Ćwiczenia oddechowe odgrywają zasadniczą rolę w profilaktyce i terapii logopedycznej. Stanowią ważny etap  w terapii dzieci z dyslalią, afazją, mową bezdźwięczną, jąkaniem oraz opóźnionym rozwojem mowy.

Mówienie jest ściśle związane z oddychaniem, a poprawny sposób oddychania ma ogromny wpływ na prawidłowe kształtowanie mowy. Najważniejszą zasadę stanowi oddychanie przez nos. Dziecko zarówno podczas snu, jak i w dzień, w trakcie codziennych czynności, powinno oddychać przez nos. Nawyk oddychania przez usta może utrudniać pionizację języka, co w konsekwencji prowadzi do nieprawidłowej realizacji głosek takich jak: /l, r, sz, ż, cz, dż/. Mówiąc nabieramy tyle powietrza, ile potrzeba  do wypowiedzenia  wyrazu lub zdania. U dzieci, które źle gospodarują powietrzem, czyli starają się mówić na jego resztkach, wypowiedź będzie cicha, mało zrozumiała i wysiłkowa. Dla prawidłowego rozwoju mowy kluczowa jest więc nauka właściwego gospodarowania powietrzem, czyli dostosowanie wydechu do długości wypowiedzi.

Zasady wykonywania ćwiczeń oddechowych:

• ćwiczenia oddechowe należy wykonywać rano i wieczorem w przewietrzonym pokoju lub przy otwartym oknie lub w czasie spaceru
• ćwiczenia oddechowe należy wykonywać systematycznie raz lub dwa razy w ciągu dnia npo około 5 min. Po każdym ćwiczeniu potrzebny jest krótki odpoczynek.
• ćwiczenia oddechowe należy wykonywać w różnych pozycjach ciała: leżącej, siedzącej i stojącej.
• w czasie ćwiczeń ciało powinno być rozluźnione a postawa swobodna
• w trakcie ćwiczeń zwrócić uwagę na oddech statyczny (gdy nie mówimy) jak i dynamiczny (realizowany w trakcie mówienia)

Pamiętaj, że dziecko nie wykona poprawnie ćwiczeń oddechowych, jeśli ma infekcję górnych dróg oddechowych, przerost trzeciego migdałka lub krzywą przegrodę nosa!

Cele zabaw oddechowych:

• pogłębienie oddechu;
• wydłużenie fazy oddechowej;
• odróżnianie fazy wdechu i wydechu;
• kształtowanie prawidłowego toru oddechowego (wdech przez nos, wydech przez usta);
• dostosowanie wydechu do czasu trwania wypowiedzi;
• wzmacnianie siły głosu;
• poprawa napięcia mięśni biorących udział w oddychaniu;
• zwiększenie pojemności płuc i lepsze dotlenienie organizmu;
• wzmacnianie mięśnia okrężnego ust;
• wypracowanie celowych ruchów języka i warg (zabawy oddechowe ze słomką).

Przykłady ćwiczeń oddechowych:

1. Wdech przez nos wydech ustami;
2. Unoszenie rąk w górę podczas wdechu, spokojne opuszczanie rąk przy wydechu;
3. Nadmuchiwanie balonów, piłek plażowych;
4. Robienie baniek mydlanych
5. Dmuchanie na kłębuszki waty, papierowe kulki, piłeczki pingpongowe, wiatraczki, chorągiewki, piórka, paski papieru…;
6. Dmuchanie na papierowe ozdoby zawieszone na nitkach różnej długości, ponad głową dziecka;
7. Dmuchanie na kartkę papieru trzymanego przed ustami / końce mogą być fantazyjnie porozcinane – tworząc tzw, frędzelki;
8. Gra na instrumentach typu: flet, organki, trąbki, gwizdki;
9. Zdmuchiwanie domków z kart, zbudowanych wcześniej wspólnie z rodzicami lub rodzeństwem;
10. Studzenie gorących potraw poprzez delikatne dmuchanie;
11. Chuchamy na zmarznięte ręce chuu, chuu…
12. Bawiąc się z dzieckiem udajemy, że nasze lalki śpią ciiiiii…, drzewa szumią szszszsz…. a z balonika ucieka powietrze sssss….
13. Dmuchanie przez słomkę do szklanki w 1/3 wypełnionej wodą;
14. Zdmuchiwanie podczas spaceru na świeżym powietrzy na: płatki kwiatów, liście, dmuchawce itp…
15. Zabawy:
16. „Kto dmuchnie dalej?” np. papierowe kulki z dłoni
17. „Kto dmuchnie wyżej?” np. piórko czy kłębuszki waty
18. „Mecz piłkarski” np. piłeczki pingpongowe
19. „Wyścigi” – np. dmuchanie papierowych kulek po narysowanej trasie wyścigowej
20. „Bitwa morska” – np. dmuchanie na papierowe okręciki lub plastikowe łódeczki położone na wodzie
21. „Gotowanie obiadu” – np. rozdmuchiwanie przez plastikową rurkę np. kaszy, ryżu, grochu…

Zestaw ćwiczeń dla rodziców
Percepcja słuchowa i koordynacja słuchowo-ruchowa

Zaburzenia mowy czy trudności artykulacyjne mogą mieć wspólną przyczynę – obniżony poziom percepcji słuchowej. Słuch i mowa są współzależne i działają na siebie stymulująco. Poziom rozwoju percepcji słuchowej w zasadniczy sposób decyduje o postępach w rozwoju mowy oraz o możliwościach opanowania umiejętności czytania i pisania.

1. Wsłuchiwanie się w odgłosy natury /wyjście na łąkę, do lasu, na spacer, które umożliwiają dziecku usłyszenie dźwięków, również tych dalekich, w pozornie panującej ciszy/.

• Zabawy z użyciem dźwięków dnia codziennego – odgadywanie, który przedmiot wydaje ten dźwięk /warto zacząć od demonstracji tych przedmiotów, ich nazw i odgłosów/.

• Zabawy w naśladowanie odgłosów zwierząt – mogą mieć przeróżną formę, np.:
• kalambury – losowanie kartoników ze zdjęciami /obrazkami/ przeróżnych zwierząt i udawanie ich /sposób poruszania się, zwyczaje oraz wydawane odgłosy/
• zagadki słuchowe – zabawa typu: „Jakie to zwierzę?”

• Wspólna gra na instrumentach – organki, trąbka, flet, gwizdek, bębenek, cymbałki;

• Wspólne wyszukiwanie ciekawych dźwięków – uderzanie w butelki wypełnione różną ilością wody, darcie kartki papieru, stukanie w meble wykonane z różnych tworzyw, etc.

• Zabawy w odtwarzanie rytmów i usłyszanych melodii: rytm można wyklaskać, wytupać, wystukać lub zagrać (za pomocą instrumentu), odtwarzanie zaś powinno działać w dwie strony (raz demonstruje dorosły, raz dziecko). Należy zaczynać od rytmów 2-3-elementowych.

• Zabawy w rymowanie: do podanego słowa dziecko wyszukuje wyraz, który się z nim rymuje – materiałem mogą być pojedyncze słowa oraz wierszyki. W trakcie zabawy warto stworzyć również takie sytuacje, że to dziecko będzie proponować słowa, a dorosły będzie próbował odnaleźć rym.

• Uczenie się zabawnych piosenek, wierszyków, począwszy od prostych, krótkich wierszyków dwu-wersowych, które dziecku stosunkowo łatwo będzie zapamiętać do coraz dłuższych i trudniejszych / na zasadzie stopniowania trudności/.

• Zabawy z głosem w: „cicho-głośno”, „głośniej-ciszej-najciszej”, „szepty i krzyki” – zmienianie natężenia głosu na polecenie. Wesołą odmianą tej zabawy są zmiany głosu podczas śpiewania (głośno-cicho, szybko-wolno, wysoko-nisko).

1. Odgadywanie różnych zagadek – ćwiczenia na kojarzenie.

1. Słuchanie treści opowiadań i bajek;

1. Próby samodzielnego wypowiadania się – opowiadanie różnych zdarzeń, relacjonowanie własnych przeżyć, oglądanych filmów, bajek, przeczytanych książek itp.;

1. Odróżnianie mowy prawidłowej od nieprawidłowej np. Który wyraz jest poprawnie wypowiedziany pierwszy czy drugi: szafa czy safa?

1. Zabawy słuchowe:

• „Kto Cię woła?” – rozpoznawanie głosu spośród grona osób znanych dziecku;
• „Kto klasną?” – wskazywanie przez dziecko źródła dźwięku;
• „Co słyszysz?” – wsłuchiwanie się w odgłosy z najbliższego otoczenia;
• Zabawa z klockami– rodzic staje za dzieckiem i klaszcze w dłonie, dziecko wrzuca do pudełka tyle klocków ile było klaśnięć;

1. Analiza i synteza wyrazowa:

• Wyróżnianie wyrazów w zdaniu – tyle ile dziecko słyszy wyrazów w zdaniu tyle ustawia klocków lub tyle razy klaszcze w dłonie; w trakcie zabawy warto stworzyć również takie sytuacje, w których to dziecko będzie układało zdania, a dorosły będzie próbował podzielić je na poszczególne wyrazy;
• układanie zdań z rozsypanki wyrazowej;
• zabawa w dokańczanie zdań;

1. Analiza i synteza sylabowa:
2. dzielenie wyrazów na sylaby np.: ku – ra, lu – pa, pa – ra – sol, lu – ne – ta…. z jednoczesnym wskazywaniem obrazka o tej nazwie
3. odgadywanie – Zgadnij co to za wyraz: ku – ra, lu – pa, pa – ra – sol, lu – ne – ta…

1. Analiza i synteza głoskowa:
2. dzielenie wyrazów na głoski, np.:     k – r – a – n,              l – a – s,           b – u – d – a…
3. Wyodrębnianie samogłoski na początku wyrazu;
4. Rozpoznawanie i nazywanie spółgłosek na początku, w środku i na końcu wyrazu

Zestaw ćwiczeń profilaktyczno – logopedycznych

dla dzieci z trudnościami w rozwoju mowy

1. Gimnastyka buzi, czyli ćwiczenia narządów mowy

Jednym z podstawowych warunków poprawnej artykulacji jest wysoka sprawność biorących w niej udział artykulatorów. Dlatego ważne są ćwiczenia mające na celu uzyskanie zręcznych, celowych ruchów języka, warg, policzków i podniebienia. Uzyskanie ich wysokiej sprawności można osiągnąć tylko drogą odpowiednich, często długotrwałych ćwiczeń.

Ćwiczenia języka:

1. Mycie ząbków górnych po wewnętrznej stronie przy szeroko otwartej buzi;
2. Mycie ząbków dolnych po wewnętrznej stronie przy szeroko otwartej buzi;
3. Liczenie ząbków górnych przy szeroko otwartej buzi;
4. Poruszanie językiem z lewa na prawo, dotykając czubkiem języka zębów górnych trzonowych;
5. Poruszanie językiem z lewa na prawo, dotykając czubkiem języka kącików ust;
6. Dotykanie językiem górnych zębów z wewnątrz i z zewnątrz;
7. Oblizywanie językiem zębów ruchem okrężnym przy zwartych wargach;
8. Oblizywanie warg przy szeroko otwartych ustach; język wolno krąży dookoła zaczynając raz od lewej, raz od prawej strony /tak jak miś, który oblizuje buzię po zjedzeniu miodku/.
9. Zmienianie układu języka z wąskiego na szeroki /język zmienia kształty, raz jest chudy jak szpileczka a raz gruby jak łopata/;
10. Mycie/malowanie sufitu naszej buzi /podniebienia/;
11. Próba cofania języka w głąb jamy ustnej /języczek zagląda do brzuszka/;
12. Dynamizowanie mlaskania i cmokanie;
13. Kląskanie jak konik;
14. Improwizowanie ssania landrynki i żucia gumy;
15. Dynamiczne wymawianie: lalalalala – lllllllllllllll;
16. Dynamiczne wymawianie: ddddddd – dt, dt, dt, dddttddttddttdtdt….

Ćwiczenie warg:

1. Naprzemienne wymawianie samogłosek: ao, oe, ou, au, aou, aoue, ay, ai….
2. Szeroko otwieranie buzi i zamykanue;
3. Podnoszenie i opuszczanie dolnej wargi;
4. Podciąganie obu zwartych warg do góry i w dół – na przemian;
5. Cofanie lewego i prawego kąta ust – na przemian;
6. Cofanie obu kątów ust równocześnie;
7. Oblizywanie wargą wargi /górną i dolną na przemian/;
8. Dotykanie górnymi siekaczami dolnej wargi, a dolnymi górnej – na przemian;
9. Przytrzymywanie siekaczami raz górnej wargi, raz dolnej, z równoczesnym poruszaniem wargą wolną;
10. Nakładanie warg i poruszanie nimi naśladując królika;
11. Naśladowanie parskania konia;
12. Ziewanie;
13. Chrapanie na wdechu i wydechu;

Ćwiczenia policzków:

1. Naśladowanie chomika trzymającego w buzi zapasy /robimy z buzi grubaska
2. Wciągamy policzki do wewnątrz buzi /robimy z buzi chudzielca
3. Robienie dużego balona z buzi i powolne wypuszczanie z niego powietrza
4. Przesuwamy powietrze raz do lewego raz do prawego policzka
5. Naśladujemy rybkę – rybce brakuje powietrza, przy zaciśniętych zębach maksymalnie otwieramy wargi.
6. Wargi i policzki silnie ściągamy raz w prawo, raz w lewo –/Co się stało z naszymi ustami? Raz są z jednej strony twarzy raz z drugiej”/;

Ćwiczenia podniebienia miękkiego:

1. „Chory kotek” – dzieci kaszlą z językiem wysuniętym do przodu;
2. „Śpiący kotek” – dzieci szeroko ziewają, chrapią na wdechu i chrapią na wydechu;
3. Naśladowanie karetki pogotowia – eo, eo, eo, au, au,ay, ay…;
4. „Pan doktor zaleca:
   • Płukanie gardła (naśladowanie)
   • Połykanie pastylek (naśladowanie połykania)
   • Picie syropu (naśladowanie picia);
5. Gryzienie dużego jabłka – 3 ruchy
6. Naśladowanie „krowiego żucia”
7. Szczękanie zębami – wwwwww…

Opracowała mgr Dorota Setla

Wzorzec słuchowy jest potrzebny, by dziecko zaczęło pracować nad wzorcem artykulacyjnym.

Celem ćwiczeń słuchowych jest:

• uczenie koncentrowania uwagi na sygnałach dźwiękowych,
• wypracowanie umiejętności rozróżniania dźwięków otaczającego świata i identyfikowania ich z określonymi sytuacjami, przedmiotami oraz zjawiskami,
• różnicowanie dźwięków pod kątem ich cech: wysokości, natężenia, długości, barwy,
• identyfikowanie poszczególnych podstawowych realizacji fonemów,
• rozróżnianie cech prozodycznych języka: akcentu, intonacji, tempa mowy, iloczasu, natężenia głosu,
• rozróżnianie wariantów realizacyjnych fonemów (czyli poszczególnych głosek)

Oto kilka propozycji zabaw słuchowych:

• rozpoznawanie i różnicowanie głosów zwierząt, dźwięków z otoczenia, dźwięków instrumentów (wszelkie gry dźwiękowe),
• rozpoznawanie i różnicowanie dźwięków wysokich, niskich,
• rozpoznawanie i różnicowanie rytmów,
• odtwarzanie rytmu,
• rozpoznawanie rytmu,
• odgadywanie usłyszanego rytmu,
• analiza wyrazowa zdania,
• dzielenie zdania  na wyrazy,
• porównywanie długości zdań,
• analiza i synteza sylabowa wyrazów,
• łączenie wyrazów wypowiadanych sylabami,
• dzielenie wyrazów na sylaby,
• porównywanie długości wyrazów,
• wyszukiwanie obrazków z podaną liczbą sylab,
• kończenie wyrazów odpowiednią sylabą,
• tworzenie ciągów wyrazów np. zaczynających się ostatnią sylabą,
• rozwiazywanie rebusów obrazkowo-sylabowych,
• analiza i synteza głoskowa,
• rozpoznawanie wyrazów z podanych głosek,
• określanie jaka głoska występuje na początku wyrazu (należy zaczynać od samogłosek, które wypowiadamy dłużej),
• określanie jaka głoska występuje na końcu wyrazu (należy zaczynać od spółgłosek),
• układanie wyrazów z podanych głosek,
• różnicowanie wyrazów różniących się jedną głoską np. góra – kura,
• zabawy z rymami,
• wyszukiwanie wyrazów rymujących się,
• ćwiczenia pamięci słuchowej,
• powtarzanie ciągów słów, cyfr,

• słuchanie bajek, opowiadań, wierszyków, zagadek,
• układanie historyjek obrazkowych, opisywanie obrazków, opowiadanie,
• wymyślanie zakończenia opowiadań bajek,
• kończenie zdań,
• układanie i rozwiązywanie zagadek,
• nauka na pamięć wierszyków, piosenek, rymowanek, wyliczanek itp.,
• układanie zdań z wybranymi wyrazami,
• słuchowe wyróżnianie wyrazów ukrytych w wyrazach,
• dobieranie podpisów do obrazków,
• segregowanie obrazków według pierwszych głosek, sylab,
• przekształcanie wyrazów przez zmianę głoski, np. koc-noc,
• zabawa w głuchy telefon.

Rymowanki dźwiękonaśladowcze

Co słychać na wsi?

Co słychać na wsi?
Co słychać? Zależy – gdzie.
Na łące słychać: kle, kle, kle!
Na stawie – kwa, kwa!
Na polu – kraaaa!
Przed kurnikiem – Kukuryku!
Koło budy słychać – Hau!
A na progu – miau…
A co słychać w domu,
Nie powiem nikomu!

              ^W.Chotomska

Azorek

Przed domem przy budzie
głośno Azor szczeka,
to jego szczekanie
już słychać z daleka:
– Hau, hau, hau…
Gdy Azor jest wściekły,
Humorek zły miewa,
To warczy tak groźnie,
Że drżą wokół drzewa:
– Wrrr, wrrr, wrrr…
Gdy piesek narzeka,
ma jakieś życzenie,
to zamiast szczekania
słychać to skomlenie:
– Oi, oi, oi…
Gdy pies chce nam przekazać
nowiny nam smutne,
słychać wycie długie,
żałośnie okrutne:
– Auuu, auuu, auuu…
Lecz najczęściej Azor,
gdy siedzi przy budzie,
to szczeka tak pięknie,
że dziwią się ludzie:
– Hau, hau, hau…

            ^E.Skorek

Dziwne rozmowy

W chlewiku mieszka świnka i trąca ryjkiem drzwi.
Gdy niosę jej jedzenie to ona „kwi kwi kwi”.
Opodal chodzi kaczka, co krzywe nóżki ma.
Ja mówię jej „dzień dobry” a ona mi „kwa kwa kwa”
Na drzewie siedzi wrona, od rana trochę zła.
Gdy pytam „Jak się miewasz?” to ona „kra kra kra”.
Przed budą trzy szczeniaczki podnoszą straszny gwałt.
Ja mówię „cicho pieski”, a one: „hau hau hau”.

                      ^A.Aleksandrowicz

Okrzyki

Tam na wróble stoi strach – ach ach
Jaki duży wyrósł groch – och, och!
Ty, wietrzyku liśćmi chwiej – hej, hej!
Heli dobrze w szkole szło – ho ho!
Znów od rana w kuźni ruch – buch buch!
Płaksa nie wie, czego chce – eeeee!
Drzemią kury w cieniu lip – cip cip!
Przeskoczymy przez ten kloc – hoc, hoc!
Przemknął zając w poprzek bruzd – szust, szust!
Traktor na zakręcie znikł – pyk pyk!
Krówki w polu mokną w dżdżu – mu mu!
Znowu rozlał mi się klej – ojej!
Deszcz załzawia oczka szyb – chlip chlip!
Poszedł kaczki wołać Jaś – taś taś!
Nie wrzeszcz, bo to ledwie świt – cyt cyt!
Wrona też swój okrzyk ma – kra kra!
Jurek Władka zgubi trop – hop hop!
Od niedzieli zima zła – hu ha!
Do snu nucą kotki dwa – aaaa!
Jest okrzyków tyle, że
Mnie wystarczą właśnie te.
Komu mało, takich znam,
Ten niech coś wymyśli sam.

                 ^J.Huszcza

Dziadzio Mrok

Pada, pada deszcz chlupu, chlupu, chlup!
Idzie dziadzio Mrok tupu, tupu, tup!
Idzie dziadzio Mrok człapu, człapu, człap!
Wyskoczyła noc, za połę go łap!
Zmyka dziadzio Mrok tupu, tupu, tup!
A noc za nim brnie chlupu, chlupu, chlup!

                    ^E.Szelburg-Zarembina

Odgłosy zwierząt

Kotek miauczy miau, miau, miau.
Piesek szczeka hau, hau, hau.
Żabka kumka kum, kum, kum.
Rybka pluska plum, plum, plum.
Świnka kwiczy kwi, kwi, kwi.
A kurczaczek pi, pi, pi.
Baran beczy be, be, be.
Mała kózka me, me, me.
Jeże tupią tup, tup, tup.
Krecik słyszy łup, łup, łup.
Gąska gęga gę, gę, gę.
Bocian woła kle, kle, kle.
Krowa muczy mu, mu, mu.
Gdzie cielątko? Tu, tu, tu.
Pszczoła robi bzzz, bzzz, bzzz.
Ptak odleciał frr, frr, frr.
Kaczka kwacze kwa, kwa, kwa.
Konik rży iha, ha, ha.
Kura gdacze ko, ko, ko.
Dziadek na to ho, ho, ho.
Małpka fika fik, fik, fik.
Słoń Katarek ma a psik!
Królik kica kic, kic, kic.
Mała myszka nie ma nic.

             ^I.Michalak-Widera

Wesołe dźwięki 

Jedzie pociąg fu fu fu
Trąbka trąbi tru tu tu
A bębenek bum bum bum
Na to żabki kum kum kum
Deszczyk kapie kap kap kap
Konik człapie człap człap człap
Mucha brzęczy bzy bzy bzy
A wąż syczy sy sy sy
Baran beczy bee bee bee
Za to koza mee mee mee
Zegar cyka cyk cyk cyk
A dzwoneczki dzyn dzyn dzyn
Jeżyk idzie tup tup tup
Woda chlapie chlup chlup chlup
Dzięcioł stuka stuk stuk stuk
Do drzwi pukam puk puk puk.

Zwierzęce gadanie

Co mówi bocian, gdy żabę zjeść chce? Kle kle kle
Co mówi żaba, gdy bocianów tłum? Kum kum kum
Co mówi kaczka, gdy jest bardzo zła? Kwa kwa kwa
Co mówi kotek, gdy mleczka by chciał? Miau miau miau
Co mówi kura, gdy znosi jajko? Ko ko ko
Co mówi kogut, gdy budzi w kurniku? Ku ku kukuryku
Co mówi koza, gdy jeść jej się chce? Mee mee mee
Co mówi krowa, gdy brakuje jej tchu? Mu mu mu
Co mówi wrona, gdy wstaje co dnia? Kra kra kra
Co mówi piesek, gdy kość zjeść by chciał? Hau hau hau
Co mówi baran, gdy jeść mu się chce? Bee bee bee
Co mówi ryba, gdy powiedzieć chce? Nic!
Przecież ryby nie maja głosu.

                      ^J.Beszczyński

Poliglota

Jestem mały poliglota, bo rozumiem psa i kota.
Ptasi język także znam, zaraz udowodnię wam.
Kotek miskę mleka miał. Pyszne było – miauknął: miau miau.
Piesek też by pewnie chciał, szczeknął głośno: hau hau.
Małej myszce ser się śni, piszczy cicho: pii pii pii.
Kurka zniosła jajek sto. Gdacze o tym: ko ko ko.
Kaczka śliczne pióra ma, Kwacze dumnie: kwa kwa kwa.
Nad jeziorem żabek tłum, kumka sobie kum kum kum.
Jak to dobrze kumie, kumie, że ktoś po żabiemu umie.

Kukułka

Co słychać? Zależy – gdzie.
Kukułka, jak to kukułki,
Chciała z kimś kukać do spółki.
Kot siedział na płocie.
– Kukaj ze mną kocie!
Kot zamiauczał:   miau – miau – miau!
Pies się w budzie zdrzemnął
– Kukaj piesku ze mną!
Pies zaszczekał:   hau – hau – hau!
Martwi się kukułka:
– Nikt nie chce zakukać…
Może i dla dzieci
To za trudna sztuka?

             ^W.Chotomska

Kurnik z grzędą

Na podwórzu dziś zebranie,
są panowie i są panie.
Wszyscy radzić dzisiaj będą,
czy budować kurnik z grzędą.
Kaczki kwaczą: kwa kwa kwa,
Zbudujemy go raz – dwa.
Świnki kwiczą: kwi kwi kwi,
Zbudujemy kurnik w mig!
Konik na to: I–ha–ha,
ja stajenkę swoją mam.
Po co więc budować coś.
Czy przybędzie do nas gość?
– Nie bądź taki, gę – gę – gę –
Zagęgała tłusta gęś.
– Dzisiaj kury tu przybędą,
musi być ten kurnik z grzędą!
Kaczki znowu: kwa kwa kwa,
Zbudujemy go raz – dwa.
Świnki kwiczą: kwi kwi kwi
Czy w kurniku będą drzwi?
Konik na to: I–ha-ha,
Koń najwięcej siły ma.
Jeśli kury tu przybędą,
Będzie kurnik z piękną grzędą.
Tak zwierzęta zbudowały
dla kur z grzędą kurnik mały.
Kury na to: ko ko ko,
Piękny domek, nie ma co!
Do środka zapraszamy,
Poczęstunek dla was mamy.
Kaczki kwaczą: kwa kwa kwa,
Zjemy ziarno tak tak tak.
Świnki kwiczą: kwi kwi kwi,
My mieszankę zjemy w mig!
Konik woła: i-ha-ha,
Ja na proso chętkę mam!
Gąska na to: gę gę gę,
Ja na trawkę też mam chęć.
Kurki gdaczą: ko ko ko.
Każdy z was to miły gość!

                ^E.Skorek

W zagrodzie Małgosi

Wieczorem w zagrodzie cioci Małgosi
Każde zwierzątko o jedzenie prosi.
Piesek szczeka: HAU, HAU, HAU,
Kotek miauczy: MIAU, MIAU, MIAU,
Kura gdacze; KOD, KO, DA
Kaczka kwacze: KWA, KWA, KWA.
Gąska gęga: GĘ, GĘ, GĘ
Ona też chce najeść się.
Owca beczy: BE, BE, BE,
Koza muczy: ME, ME, ME,
Indor gulaga: GU, GU, GU
Krowa ryczy: MU, MU, MU,
Konik parska: PRR, PRR, PRR
A pies warczy: WRR, WRR, WRR.
I tak gra orkiestra ta, aż Małgosia jeść im da.

Co kotek miał?

Mały Jasio kotka przy kominku spotkał.
Ukłonił się kapeluszem – porozmawiać z kotkiem muszę.
– Miał kotek siostrę?
– Miau.
– Miał kotek pazurki ostre?
– Miau.
Miał kotek mamę i tatę.
– Miau.
– Miał kotek na grzbiecie łatę?
– Miau.
I tak sobie przez godzinkę,
rozmawiali przed kominkiem.

                  ^M.Kownacka

Osioł

Był kiedyś osioł siodłaty
Śmieszny, bo w siwe łaty.
W kurniku się osioł wychował
Kur mowę sam opanował.
Na próżno wszyscy się wysilali
I oślej mowy go nauczali.
Prosiła go gosposia: „Osiołku, i – o, i –o”,
Lecz osioł odpowiadał: „ A sio, a sio, a sio”.
Przynosił Tosiek siano: „ Osiołku, i –o, i –o”,
A osioł powtarzał uparcie: „A sio, a sio, a sio”.
Basia siekała mu sieczkę: „ Osiołku, i –o, i –o”,
A osioł wciąż odpowiadał: „ A sio, a sio, a sio”.
Prosiły go gęsi i rysie, prosiaki oraz misie: „Osiołku, i –o, i –o”.
Osioł uparcie swoje: „ A sio, a sio, a sio”.
Silili się nie na żarty,
Lecz osioł był uparty,
Aż wreszcie zrezygnowali i osła przedrzeźniali: „ A sio, a sio, a sio”
A osioł spojrzał leniwie
I ryknął do nich złośliwie:
„ Znudziło mi się to, i –o, i –o, i –o”.

Kraina zwierząt

Gdy kotek zgubi swą mamę
Gdy sam na podwórku zostanie
Jak piszczy, gdy mleczka by chciał?
Miau, miau, miau
Gdy kaczka uczy kaczuszki
Jak w wodzie moczyć swe nóżki
To kiedy zachęcić je ma, to woła:
Kwa, kwa, kwa
Gdy mały cielaczek w oborze
Na nóżkach już ustać nie może
Jak mama krówka muczy do snu?
Muuu, muuu, muuu
Gdy kózki małe na łące
Kwiatki zrywają pachnące
Jak meczą,gdy jeść im się chce?
Mee, meee, mee
Gdy małe żółte kurczęta
Do snu mrużą oczęta
Co mówią, gdy coś im się śni?
Pii, Pii,Piiii
A małe świnki w chlewiku
Rozmów prowadzą bez liku
I wszystkie wołają, gdy robi się szum
Chrum, chrum, chrum

Oznaki wiosny

Kiedy wiosna tu przychodzi,
pani zima stąd odchodzi.
Słońce świeci już jaśniutko,
wietrzyk wieje tak leciutko: – Szyszuszu…
Budzą się w słońcu motyle,
kwitną złociste żonkile.
W ogrodzie u mojej mamy
czerwienią się tulipany.
Rośnie trawa, świeci słonce,
boćki klekoczą na łące: – Kle, kle, kle, kle.
Kiedy słyszą klekot żabki,
uciekają do sadzawki: – Kum, kum, kum, kum.
Już jaskółki przyleciały,
jest też z nami słowik mały: – Tirli, tirli, tirli…
Gile za to odleciały,
bo za ciepło u nas miały: – Frrru…, frrru…, frrru…
Wszystko to oznaki wiosny,
wie o tym dziecko i… każdy dorosły!

                     ^E.Skorek

Bibliografia:

Bieńkowska K, Słucham, mówię, jestem…, Krosno 2007

Graban J., Sprawka R. , Trening słuchu, Gdańsk 2007

Toska-Mrowiec A., Pojmaj I., Zabawy słuchowe, Gdańsk 2007

Podleśna M., Gumowe ucho, Gdańsk 2012

https://www.babyboom.pl/przedszkolak/cwiczenia/15-pomyslow-na-doskonalenie-percepcji-sluchowej-dziecka

https://www.przedszkola.edu.pl/cwiczenia-percepcji-sluchowej.html

http://poradnik-logopedyczny.pl/wychowanie-sluchowe/wychowanie-sluchowe/265/cwiczenia-sluchowe.html

http://www.math.uni.wroc.pl/~elakalin/I%20etap%20terapii%20pedagogicznej%20percepcja%20sluchowa%20obrazki.pdf

http://spskrzeszew.wieliszew.pl/pliki/szkola_podstawowa/logopedia/cwiczenia%20sluchowe.pdf

https://forumlogopedy.pl/artykul/cwiczenia-sluchu-i-motoryki-w-postepowaniu-logopedycznym

http://powiatowapppleszno.pl/pliki/pliki_propozycje/rozwijanie_percepcji_sluchowej.pdf

https://p95.przedszkola.net.pl/dla-rodzicow/kacik-logopedyczny/cwiczenia-percepcji-sluchowej.html
https://www.komlogo.pl/index.php/encyklopedia/115-cc/473-cwiczenia-sluchowe
https://loogomowa.pl/rymowanki-dzwiekonasladowcze/

Gimnastykę buzi i języka najlepiej wykonywać każdego dnia przez około 10 minut. Każde ćwiczenie wymaga wykonania kilku powtórzeń. Na początku dziecko powinno ćwiczenia wykonywać przed lustrem pod kontrolą wzroku. Nie trzeba wykonywać wszystkich ćwiczeń zamieszczonych na poniższej liście, ważne by wykonać po kilka ćwiczeń z każdej grupy.

Ćwiczenia oddechowe:

Ćwiczenia oddechowe poprawiają wydolność oddechową, sprzyjają wydłużaniu fazy wydechowej, co powoduje poprawę jakości mowy. Ćwiczenia prowadzone są najczęściej w formie zabawowej, przy wykorzystaniu różnych środków, np. piórek, piłeczek, baniek mydlanych, wiatraczków itp.

1. Wdech nosem (usta zamknięte) i wydech ustami. Unikamy unoszenia ramion do góry, uczymy się oddychać torem przeponowym.

2. Dmuchanie na płomień świecy – tak by tańczył.

3. Wyścigi piłeczek pingpongowych, dmuchanie na kulkę z waty, na wiatraczek – ćwiczymy długi, spokojny wydech.

4. Chłodzenie „gorącej zupy” – dmuchanie ciągłym strumieniem na dłonie.

5. Chuchanie na zmarznięte ręce- buzia szeroko otwarta, chuchamy ciepłym powietrzem.

6. Naśladowanie balonika – wypuszczanie powietrza z jednoczesnym odgłosem „ sssss”.

7. Puszczanie baniek mydlanych.

8. Naśladowanie syreny – „ e – u, e- u”, „ a – u, a – u” – na jednym wydechu.

9. Naśladowanie śmiechu różnych osób:

– staruszki: che- che- che

– kobiety – cha- cha- cha

– mężczyzny – ho- ho- ho

– dziecka – chi- chi- chi.

Gimnastyka buzi i języka:

U większości dzieci z wadą wymowy występuje obniżona sprawność mięśni warg, policzków, języka, dlatego tak ważnesą ćwiczenia usprawniające działanie buzi i języka.

Ćwiczenia warg:

1. Naśladowanie lwa – buzia szeroko otwarta – wymawiamy długie „a”.

2. Cmokanie – całuski.

3. Parskanie konika – wprawianie warg w drganie.

4. Masaż warg zębami (zębami górnymi dolnej wargi i odwrotnie dolnymi zębami górnej wargi).

5. Wysuwanie zamkniętych warg w przód, następnie krążenie wysuniętymi wargami w kółeczko.

6. Podwieczorek pieska – chwytanie ustami drobnych cukierków, chrupek, kawałków skórki chleba.

7. Rybka – powolne otwieranie i zamykanie warg tworzących kształt koła, w tym czasie utrzymujemy zęby zamknięte.

8. Smutna minka – podkówka z warg.

9. Uśmiech – wesoła minka.

10. Znikające wargi – wargi wciągnięte do wewnątrz buzi.

11. Warczenie pieska – unosimy górną wargę, pokazując zęby.

Ćwiczenia języka:

1. Malarz – malujemy językiem swoje podniebienie, zaczynając od zębów w stronę gardła.

2. Młotek–zmieniamy język w młotek i uderzamy nim o dziąsła tuż za górnymi zębami.

3. Żyrafa – ma długą szyję, wyciąga się mocno do góry – otwieramy szeroko usta i wyciągamy język ku podniebieniu.

4. Dotykanie językiem do nosa, do brody, w stronę ucha lewego i prawego.

5. Wypychanie językiem policzków z jednej i drugiej strony.

6. Oblizywanie dolnej i górnej wargi przy ustach szeroko otwartych

7. Wysuwanie języka w przód i cofanie w głąb jamy ustnej.

8. Jedzie konik – kląskanie językiem

9. Język wysunięty z buzi przyjmuje na przemian kształt „łopaty” i „

10. Wymiatanie okruszków językiem zza dolnych zębów.

Ćwiczenia policzków:

1. Nadymanie policzków – „ gruby miś”.

2. Wciąganie policzków – „chudy zajączek”.

3. Nabieranie powietrza w usta i wypuszczanie powietrza.

4. Nabieranie powietrza w usta, przesuwanie powietrza z jednego policzka do drugiego na zmianę.

5. Pęknięty balonik – powolne wypuszczanie powietrza

Ćwiczenia żuchwy

1. Zamykanie i otwieranie domku

2. Grzebień – wysuwnie żuchwy, zakładanie i poruszanie dolnymi zębami po górnej wardze. Cofanie żuchwy, zakładanie i poruszanie górnymi zębami.

3. Guma do żucia – żucie gumy lub naśladowanie

4. Kukułka – ruchy żuchwy do przodu i do tyłu

5. Opuszczanie i unoszenie szczęki dolnej przy zaciśniętych wargach

Ćwiczenia podniebienia miękkiego

1. Naśladujemy ziewanie, kaszel, c

2. Zmęczony piesek – język wysunięty z szeroko otwartych ust, wdychanie ustami.

3. Balonik – nabieranie powietrza ustami, zatrzymanie w policzkach

4. Kukułka i kurka – wymawianie sylab:

ku – ku, ko– ko

uku–uku, oko – oko,

kuku – kuku, koko – koko.

5. Gąska – buzia otwarta i naśladujemy gęganie gąski

6. Grzejemy rączki – chuchamy ciepłym powietrzem (można chuchać na lusterko tak aby zaparowało).

– krążenie językiem, kląskanie przy otwartych ustach, bez poruszania brodą

– szerokie otwieranie ust, jak przy wymawianiu głoski zębami po dolnej wardze i brodzie. .

Życzę miłych ćwiczeń